Jesteś tutaj

Dokumenty wymagane w przypadku eksperymentów medycznych na ratunek życia

Zgodnie z ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty art. 21 (DZ. U. z 2021r. poz. 790, 1552):

  1. Eksperyment medyczny przeprowadzany na ludziach może być eksperymentem leczniczym albo eksperymentem badawczym.
  2. Eksperymentem leczniczym jest wprowadzenie nowych albo tylko częściowo wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia osoby chorej. Może on być przeprowadzony, jeżeli dotychczas stosowane metody nie są skuteczne albo jeżeli ich skuteczność nie jest wystarczająca. Udział w eksperymencie leczniczym kobiet ciężarnych wymaga szczególnie wnikliwej oceny związanego z tym ryzyka dla matki i dziecka poczętego.
  3. Eksperyment badawczy ma na celu przede wszystkim rozszerzenie wiedzy medycznej. Może być on przeprowadzany zarówno na osobie chorej, jak i zdrowej. Przeprowadzenie eksperymentu badawczego jest dopuszczalne, gdy uczestnictwo w nim nie jest związane z ryzykiem albo też ryzyko jest minimalne i nie pozostaje w dysproporcji do możliwych pozytywnych rezultatów takiego eksperymentu.
  4. Eksperymentem medycznym jest również przeprowadzenie badań materiału biologicznego, w tym genetycznego, pobranego od osoby dla celów naukowych.
  1. Podanie o wydanie opinii o projekcie eksperymentu medycznego
  2. Program badania
  3. Oświadczenie głównego badacza dotyczące wyposażenia ośrodka badawczego i kwalifikacji zespołu badawczego
  4. Informacja dla Pacjenta z Formularzem Świadomej Zgody (jako jeden dokument)

 W przypadku gdy złożona dokumentacja eksperymentu medycznego jest niekompletna, Komisja Bioetyczna zwraca ją podmiotowi składającemu wniosek o wyrażenie opinii, w celu uzupełnienia (§5 ust.2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 maja 1999r. w sprawie szczegółowych zasad powoływania i finansowania oraz trybu działania komisji bioetycznych- Dz.U.Nr 47 poz.480).

ad. 1) Wymogi dotyczące podania do Komisji Bioetycznej

  • Podanie o wydanie opinii o projekcie eksperymentu medycznego powinno zostać złożone na papierze firmowym jednostki, w której ma być przeprowadzone badanie.
  • Podanie powinno zawierać: 
  • tytuł badania (z nazwiskiem pacjenta oraz nr PESEL) np. „Leczenie eksperymentalne (nazwa leku/procedury) u pacjenta (imię nazwisko) PESEL (..) z rozpoznaniem (…)” 
  • nazwisko głównego badacza z numerem prawa wykonywania zawodu
  • adnotację na kogo powinna zostać wystawiona opinia Komisji Bioetycznej (Komisja wystawia opinię wyłącznie na nazwisko lekarza lub lekarza dentysty)
  • informację o rodzaju eksperymentu („na ratunek życia”), miejscu przeprowadzania eksperyment i ew. źródle finansowania stosowanego leku/procedury 
  • podpis badacza z pieczątką zawierającą nr prawa wykonywania zawodu oraz podpis kierownika jednostki z pieczątką

ad. 2) Wymogi dotyczące Programu badania

  • Maksymana objętość – 3 strony 
  • Program badania powinien zawierać: 
  • tytuł badania (z nazwiskiem pacjenta oraz nr PESEL)
  • epikryzę pacjenta z opisem stosowanego dotychczas leczenia i jego skuteczności
  • obecny stan wiedzy: do 400 słów, w tym najważniejsze pozycje literatury: do 5 pozycji (w celu usprawnienia procedury oceny wniosku prośba o załączenie 1-2 najważniejszych prac pełnotekstowych do wglądu Komisji); ze szczegółowym opisem zaleceń towarzystw naukowych/grup ekspertów itp., a także wstępnych doniesień nt stosowania danego leczenia/procedury u osób z tym samym/zbliżonym rozpoznaniem, w tym liczby leczonych dotychczas chorych i uzyskanym efektem klinicznym
  • cel badania
  • uzasadnienie zastosowania leczenia eksperymentalnego u danego pacjenta z opisem dostępnej terapii /postępowania alternatywnego na obecnym etapie leczenia (w przypadku wyczerpania dostępnych metod także informacja o tym fakcie)
  • opis oczekiwanych korzyści z zastosowania leczenia/procedury eksperymentalnej (na podstawie literatury)
  • opis ryzyka i niedogodnościach dla uczestnika badania (na podstawie literatury z opisem częstości obserwowanych powikłań; w przypadku braku danych, także informację o tym fakcie); opis ewentualnych kosztów (np. zakupu leku) dla uczestnika eksperymentu
  • czas prowadzenia całego badania 
  • szczegółowy opis procedur wykonywanych w czasie trwania eksperymentu medycznego, w tym: dawkowanie leku (jeśli dotyczy), schemat podawania leku (jeśli dotyczy), badań dodatkowych prowadzonych w celu oceny bezpieczeństwa i skuteczności leczenia eksperymentalnego, miejsce przeprowadzania procedury (hospitalizacja, leczenie ambulatoryjne etc).
  • opis parametrów, na podstawie których zostanie oceniona skuteczność leczenia eksperymentalnego i podjęta decyzja o kontynuacji/zakończeniu terapii
  • opis postępowania ``w przypadku braku powodzenia zastosowanego leczenia eksperymentalnego lub wystąpienia istotnych zdarzeń niepożądanych – opis terapii ratunkowych, dodatkowo informacja czy pacjent pozostanie pod opieką ośrodka prowadzącego leczenie eksperymentalne, czy zostanie skierowany do innego ośrodka etc.
  • opis anonimizacji danych oraz materiału biologicznego (jeśli dotyczy)
  • w przypadku pobierania materiału biologicznego, informacje dotyczące  sposobu jego przechowywania i utylizacji po zakończeniu badania 
  • numer wersji i data utworzenia Programu badania (Wersja nr.... z dnia.....) 

*badanie na ratunek życia nie wymaga ubezpieczenia 

ad. 3) Wymogi dotyczące Informacji dla pacjenta z Formularzem Świadomej Zgody

  • Informacja dla pacjenta stanowi dokument pomagający potencjalnemu uczestnikowi eksperymentu /rodzicowi/opiekunowi prawnemu w podjęciu decyzji o wzięciu lub nie braniu w nim udziału. Z tego względu nie powinna zawierać prośby o udział w badanu ani podziękowania.
  • Informacja dla pacjenta powinna być napisana przystępnym językiem z użyciem jasnych sformułowań i unikaniem skrótów oraz języka nie zrozumiałego dla osoby bez wykształcenia medycznego; nie powinna stanowić kopii Programu badania.
  • Informacja powinna zawierać:
  • tytuł badania (z nazwiskiem pacjenta oraz nr PESEL)
  • cel badania
  • uzasadnienie zastosowania leczenia eksperymentalnego u pacjenta z opisem stosowania danego leczenia/procedury u osób z tym samym/zbliżonym rozpoznaniem, w tym liczby leczonych dotychczas chorych i uzyskanym efektem klinicznym
  • opis dostępnej terapii /postępowania alternatywnego na obecnym etapie leczenia (w przypadku wyczerpania dostępnych metod także informacja o tym fakcie)
  • opis oczekiwanych korzyści z zastosowania leczenia/procedury eksperymentalnej (na podstawie literatury)
  • opis ryzyka i niedogodnościach dla uczestnika badania (na podstawie literatury z opisem częstości obserwowanych powikłań; w przypadku braku danych, także informację o tym fakcie); opis ewentualnych kosztów (np. zakupu leku) dla uczestnika eksperymentu
  • czas i miejsce prowadzenia całego badania 
  • zwięzły opis badania z uwzględnieniem zakresu i długości procedur (liczby, miejsca przeprowadzania, czasu trwania poszczególnych wizyt, opis zaplanowanych przeprowadzonych procedur) 
  • informacja w przypadku, gdyby natychmiastowe przerwanie eksperymentu medycznego mogło spowodowacć niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia uczestnika 
  • opis czasu i warunków podjęcia decyzja o kontynuacji/zakończenia leczenia eksperymentalnego
  • opis postępowania  w przypadku braku powodzenia zastosowanego leczenia eksperymentalnego lub wystąpienia istotnych zdarzeń niepożądanych – opis terapii ratunkowych, dodatkowo informacja czy pacjent pozostanie pod opieką ośrodka prowadzącego leczenie eksperymentalne, czy zostanie skierowany do innego ośrodka
  • opis anonimizacji danych oraz materiału biologicznego (jeśli dotyczy)
  • w przypadku pobierania materiału biologicznego, informacje dotyczące  sposobu jego przechowywania i utylizacji po zakończeniu badania 
  • dane kontaktowe badacza mogącego udzielić dodatkowych informacji na temat badania lub w przypadku wystąpienia działań niepożądanych (jeśli dotyczy); dane poczty elektronicznej w domenie wum.edu.pl lub szpitala, w którym prowadzone ma być badanie)
  • w przypadku pobierania materiału biologicznego, informacje o jego wykorzystaniu w celach naukowych oraz okresie i miejscu jego przechowywania w formie zakodowanej/anonimowej
  • dołączony tekst świadomej zgody na końcu dokumentu (stanowiący jeden dokument z Informacją); przykładowy tekst:

Ja niżej podpisany(a) ....................................................................................................................... oświadczam, że przeczytałem/am i zrozumiałem/am powyższe informacje dotyczące opisanego badania, miałem/am możliwość zadawania pytań oraz otrzymałem/am wyczerpujące, satysfakcjonujące mnie odpowiedzi na zadane pytania. Wyrażam dobrowolnie zgodę na udział w tym badaniu i jestem świadomy/świadoma faktu, iż w każdej chwili mogę wycofać zgodę na udział w dalszej części badania klinicznego bez podania przyczyny. Przez podpisanie zgody na udział w badaniu nie zrzekam się żadnych należnych mi praw. Otrzymam jedną z dwóch kopii niniejszego formularza opatrzoną podpisem i datą.

Przez podpisanie tego dokumentu potwierdzam również, że zostałem/zostałam poinformowany/poinformowana o sposobie przetwarzania danych z badania i że dane te będą weryfikowane przez ich porównanie z moją dokumentacją medyczną oraz, że dane te są zbierane jedynie w celu naukowej analizy badania.

Wyrażam zgodę, aby po zakończeniu tego badania moje anonimowe dane i pobrany materiał biologiczny (jeśli dotyczy) były wykorzystane do kolejnych badań naukowych w celu poszerzenia wiedzy w badanym obszarze

☐ TAK

☐ NIE

Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych w tym badaniu zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE). Zgadzam się  na przekazanie moich anonimowych danych do innych krajów, zarówno w obrębie Europy jak i poza nią.

Dane analizowane przez odnośnie władze, reprezentantów Ministerstwa Zdrowia, agencje rządowe oraz Komisje Bioetyczne dostępne będą jedynie w postaci anonimowej. Zostałem/zostałam poinformowany/poinformowana, iż w przypadku wycofania zgody na udział w badaniu zgromadzone do tej pory dane mogą zostać wykorzystane i przetwarzane jako część bazy danych badania.

Zostałem/am poinformowany/a, że zgodnie z art. 13 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r.:

  1. Administratorem moich danych osobowych jest ............... z siedzibą w ..............., ul. .........................,
  2. Inspektorem Ochrony Danych w (Nazwa ADO) jest (imię i nazwisko IOD), nr tel. ……………., adres email …………….,
  3. moje dane osobowe przetwarzane będą w celu realizacji badania (podać tytuł projektu lub rodzaj badań) w ............ (podać nazwę podmiotu) na podstawie art. 9 ust. 2 lit. a ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r.,
  4. moje dane osobowe mogą być ujawniane wyłącznie:
  • osobom upoważnionym u administratora do przetwarzania danych osobowych,
  • podmiotom przetwarzającym na mocy umowy powierzenia,
  • przedstawicielom krajowych, zagranicznych lub międzynarodowych instytucji nadzorujących badanie kliniczne po spełnieniu warunków określonych w Rozdziale V ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r.,
  • innym podmiotom upoważnionym na podstawie przepisów prawa

 

  1. moje dane osobowe przechowywane będą wyłącznie przez okres wymagany przez obowiązujące przepisy prawa, 
  1. posiadam prawo dostępu do treści swoich danych, prawo do ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo do wniesienia sprzeciwu i prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie,
  2. posiadam prawo wniesienia skargi do Urzędu Ochrony Danych Osobowych, gdy uzasadnione jest, że Pani/Pana dane osobowe przetwarzane są przez administratora niezgodnie z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r.,
  3. podanie danych osobowych jest dobrowolne,
  4. decyzje nie będą podejmowane w sposób zautomatyzowany, nie będę podlegać profilowaniu.

Zapoznałem/zapoznałam się z warunkami ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sponsora i badacza za szkody wyrządzone w związku z prowadzeniem badania klinicznego zgodnie z polisą numer....................wystawioną w Towarzystwie Ubezpieczeniowym ........................... je akceptuję.

 

Pacjent:

......................................................................................................................................................................................

Imię i nazwisko (drukowanymi literami)              Podpis                     Data złożenia podpisu 

                                                                                             (ręką pacjenta)

 

Rodzic/opiekun prawny:

…………………………………………………………………..……………………………………………………………..

Imię i nazwisko (drukowanymi literami)                 Podpis                Data złożenia podpisu 

                                                                                                (ręką rodzica/opiekuna prawnego)

 

Rodzic/opiekun prawny:

…………………………………………………………………………………………………………………………..……..

Imię i nazwisko (drukowanymi literami)                 Podpis               Data złożenia podpisu 

                                                                                                (ręką rodzica/opiekuna prawnego)

 

Oświadczam, że omówiłem/omówiłam przedstawione badanie z pacjentem/pacjentką używając zrozumiałych, możliwie prostych sformułowań oraz udzieliłem/udzieliłam informacji dotyczących natury i znaczenia badania.

 

Osoba uzyskująca zgodę na badanie

................................................................................................................................................................................

Imię i nazwisko (drukowanymi literami)                Podpis                             data złożenia podpisu 

 

 

Formularz Informacji dla Pacjenta z Formularzem Świadomej Zgody na badanie wersja nr ………….. z dnia ……………